Δευτερεύουσες Προτάσεις

Ειδικές προτάσεις

Οι ειδικές προτάσεις εισάγονται με τους συνδέσμους: ότι, πως, που
και είναι αντικείμενα ρημάτων όπως: λέω, πιστεύω, νομίζω, ξέρω, αισθάνομαι, υποστηρίζω κ.ά.
Οι ειδικές προτάσεις μπορεί να είναι και υποκείμενα απρόσωπων ρημάτων και απρόσωπων εκφράσεων.

Πλάγιες ερωτηματικές προτάσεις

Οι πλάγιες ερωτηματικές προτάσεις είναι εξαρτημένες προτάσεις που εκφράζουν ερώτηση ή απορία. Οι πλάγιες ερωτηματικές προτάσεις εισάγονται με τα αν, μήπως,
με τις ερωτηματικές αντωνυμίες: (ποιος – ποια – ποιο, πόσος – πόση – πόσο, τι)
και με τα ερωτηματικά επιρρήματα: (πού, πότε, πώς, πόσο, άραγε, τάχα).
Είναι αντικείμενα ρημάτων όπως: ρωτώ, αναρωτιέμαι, απορώ, σκέφτομαι, αμφιβάλλω κ.ά.
Επίσης, είναι υποκείμενα απρόσωπων ρημάτων και απρόσωπων εκφράσεων με παρόμοια σημασία.

Βουλητικές προτάσεις

Οι βουλητικές προτάσεις είναι εξαρτημένες προτάσεις που εκφράζουν επιθυμία, σχεδιασμό ή ευχή.
Είναι αντικείμενα ρημάτων όπως: θέλω, μπορώ, εύχομαι, αναγκάζομαι, σκοπεύω κ.ά.
Επίσης, είναι υποκείμενα απρόσωπων ρημάτων και απρόσωπων εκφράσεων όπως: πρέπει, χρειάζεται, απαγορεύεται, είναι ανάγκη, είναι αδύνατον κ.ά.
Οι βουλητικές προτάσεις βρίσκονται πάντοτε σε υποτακτική (γι' αυτό και ξεκινούν με το μόριο να της υποτακτικής).
Ξεχωρίζουμε τις βουλητικές από τις τελικές προτάσεις γιατί στις βουλητικές δεν μπορούμε να αντικαταστήσουμε το να με το για να.

Τελικές προτάσεις

Όταν θέλουμε να δείξουμε για ποιο σκοπό γίνεται κάτι, χρησιμοποιούμε τελικές προτάσεις.
Αυτές εισάγονται με το για + το μόριο της υποτακτικής να.
Μερικές φορές (κυρίως μετά από ρήματα που δείχνουν κίνηση), οι τελικές προτάσεις εισάγονται μόνο με το μόριο να.

Ενδοιαστικές προτάσεις

Οι ενδοιαστικές προτάσεις είναι εξαρτημένες προτάσεις που εκφράζουν τον φόβο ή τον δισταγμό μας για κάτι.
Είναι αντικείμενα ρημάτων όπως: φοβάμαι, ανησυχώ κ.ά.
Οι προτάσεις αυτές εισάγονται με τους συνδέσμους μήπως και μη(ν).

Αναφορικές προτάσεις

Οι αναφορικές προτάσεις είναι εξαρτημένες προτάσεις που αναφέρονται σε μία λέξη ή φράση κάποιας άλλης πρότασης.
Οι προτάσεις αυτές εισάγονται με τις αναφορικές αντωνυμίες:
(ο οποίος, η οποία, το οποίο / όποιος, όποια, όποιο / όσος, όση, όσο / ό,τι) ή το άκλιτο που.

Υποθετικές προτάσεις

Οι υποθετικές προτάσεις δηλώνουν ότι κάτι πρέπει να εκπληρωθεί για να πραγματοποιηθεί στη συνέχεια το περιεχόμενο της κύριας πρότασης.
Οι προτάσεις αυτές εισάγονται με τους υποθετικούς συνδέσμους:
(αν, άμα, είτε...είτε, εάν, εφόσον, εκτός (κι) αν).

Χρονικές προτάσεις

Οι χρονικές προτάσεις εισάγονται με τους χρονικούς συνδέσμους:
(όταν, όποτε, μόλις, πριν, αφού, μετά που, ώσπου, μέχρι που/να, ενώ, καθώς, όσο).

Αιτιολογικές προτάσεις

Οι αιτιολογικές προτάσεις εισάγονται με τους αιτιολογικούς συνδέσμους:
(γιατί, διότι, επειδή, αφού, μια και/που).
Τις χρησιμοποιούμε όταν θέλουμε να επιχειρηματολογήσουμε για κάτι.

Εναντιωματικές προτάσεις

Οι εναντιωματικές προτάσεις φανερώνουν αντίθεση σε αυτό που δείχνει η κύρια πρόταση. Παρ' όλα αυτά, η κύρια πρόταση ισχύει.
Εισάγονται με τους συνδέσμους αν και, ενώ, μολονότι, κι ας.

Παραχωρητικές προτάσεις

Οι παραχωρητικές προτάσεις εισάγονται με τους συνδέσμους και αν, και να, κι ας.

Αποτελεσματικές ή συμπερασματικές προτάσεις

Οι αποτελεσματικές προτάσεις δείχνουν το αποτέλεσμα της πράξης που δηλώνει η κύρια πρόταση.
Εισάγονται με τους αποτελεσματικούς συνδέσμους ώστε, που.